Dawniej Strzezow - to miasteczko na Pogórzu Strzyżowsko-Dynowskim, położone nad rzeką Wisłok, 30 km na południowy zachód od Rzeszowa, liczące dziś prawie 9 tys. mieszkańców.

Legendarne dzieje Strzyżowa sięgają IX wieku, czasów związku plemiennego Wiślan, kiedy to pogański książę wiślicki miał tu zbudować w widłach rzeki Stobnicy i Wisłoka strażnicę zwaną - Strzeżno - dla obrony wschodnich krańców swych ziem. U schyłku X wieku tereny te weszły w skład piastowskiego państwa polskiego. W XI wieku stały się one własnością rodu Bogoriów z nadania Bolesława Śmiałego za zasługi wojenne. W 1185 roku komes Mikołaj z Bogorii koło Sandomierza przekazał kilka wsi ze swych dóbr (w tym Lublę i Dobrzechów) na uposażenie klasztoru Cystersów w Koprzywnicy. Legat papieski, biskup firmański Filip w 1279 r. w Budzie na Węgrzech potwierdził opatowi klasztoru Cystersów w Koprzywnicy prawo do pobierania dziesięciny między innymi z Dobrzechowa, Lubli, Zaborowa, Czudca i Strzyżowa.

Strzyżów już w XIII w. był trzykrotnie grabiony i palony przez Tatarów (później na początku XVI w.), jak też przez Węgrów, Szwedów i Rosjan w XVII-XVIII w. Pierwsza lokacja miasta miała miejsce między 1373 a 1397 r. (druga w 1480). Strzyżów jest parafią od 1335 r. Już w 1400 r. odnotowano pierwszych żaków ze Strzyżowa na krakowskiej uczelni, a w 1413 r. było ich tam aż 37. Miasto w XV-XVII w. miało dwa rynki, trzy kościoły, ratusz, łaźnię, szpital dla bezdomnych, trzy młyny, jatki, karczmę, gorzelnię, dwa browary i słodownie, szkołę parafialną, komorę celną, dwa mosty: godowski i gbiski, folusz, blech z maglem, staw rybny, itd. Produkowano tu saletrę, proch, namioty. Teren miejski otaczał ziemny wał obronny (do dziś zachowała się ul. Zawale). Były to czasy świetnego rozwoju miasta, rzemiosła, wytwórczości, hodowli i kontraktów handlowych z ośrodkami miejskimi w Polsce, na Węgrzech i w Słowacji. Działało tu aż 8 różnych cechów rzemieślniczych. Najsłynniejsze były cechy sukienników, kowali i kuśnierzy. Już w XV w. Strzyżów był wymieniony wśród 11-stu miast Podkarpacia - monopolistów w skupie, przerobie i handlu wełną oraz wyrobami sukienniczymi i w kształceniu rzemieślników w tym zawodzie (zachował się unikalny statut cechu sukienników z 1491 r.). Cysterski Strzyżów staje się znów własnością rycerską od 1373 r. (rycerza Wojtko, Pakosza -jego synów Jana i Mikołaja Strzeżowskich - XV w. później Świerczowskich, Wielopolskich - XVI w., Bączalskich i Bonerów, Szczepieckich i znów Wielopolskich - XVII w., Radziwiłłów - XVIII w., Starzeńskich, Skrzyńskich, Wołkowickich i Konopków - XIX i pocz. XX w.). Właściciele Strzyżowa mieli zwykle kilka folwarków wokół miasta. Patronem miasta jest św. Michał. Herb miasta przedstawia wizerunek świętego trzymającego w lewej ręce wagę w prawej miecz, jego stopa spoczywa na głowie pokonanego smoka. Zachowała się odbitka herbowej pieczęci, pochodząca z poł. XIX w. Kilkadziesiąt lat później św. Michał otrzymał koronę, a Strzyżów został Królewskim Wolnym Miastem.

Strzyżów trawiło w jego historii aż dziewięć pożarów - ostatni w 1895 r. spowodował, że powstało już w większości miasto murowane. Rozwój miasta utrwaliło otwarcie szkoły świeckiej w 1796 r., a wcześniej w 1684 r. zezwolenie królewskie na organizację czterech jarmarków rocznie, wybudowanie w latach 1794-98 drogi bitej Rzeszów-Strzyżów-Krosno, linii kolejowej Rzeszów-Strzyżów-Jasło w 1890 r. oraz dwukrotne już awansowanie miasta do rangi powiatu (1896-1932, 1954-1974).

Dwukrotnie w historii poszerzano granice administracyjne Strzyżowa - w 1925 roku przyłączono do miasta Przedmieście Żarnowskie i Dobrzechowskie, a w 1984 r. część okolicznych wsi bezpośrednio do niego przylegających. W latach 60-tych i 70-tych powstało w Strzyżowie szereg fabryk, zakładów, szkół i placówek upowszechniania kultury.

Miasto obecnie jest siedzibą gminy i ośrodkiem ciążenia gospodarczego dla 14-stu okolicznych wsi, a od 1999 roku ponownie siedzibą starostwa powiatowego. Granice Powiatu Strzyżowskiego obejmują następujące gminy: Strzyżów, Czudec, Niebylec, Frysztak, Wiśniowa.

Urząd Miejski w Strzyżowie

Stan zainwestowania od powstania do połowy XVII wieku

Stan zainwestowania w II połowie XVIII wieku

Stan zainwestowania w 1851 roku

Mapy pochodzą z: Studium historyczno-urbanistyczne do MPZP
Koncepcja merytoryczna: dr Jan Malczewski
Opracowanie graficzne map papierowych: proj. Mieczysław Kuś
Archeologia: mgr Antoni Lubelczyk